Słowniczek pojęć

Słowniczek często używanych pojęć dotyczących alergii na białko mleka krowiego

Łatwo stracić rozeznanie w medycznych nazwach związanych z alergią na białko mleka krowiego. Mamy nadzieję, że poniższa lista pomoże Ci zrozumieć niektóre z często używanych słów i wyrażeń, które być może zdarzyło Ci się usłyszeć. W razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij porady swojego lekarza.

A

Alergen. Substancja postrzegana przez układ odpornościowy jako szkodliwa. Możemy wyróżnić alergeny obecne w żywności (na przykład białko mleka krowiego), wdychane do płuc (na przykład pyłki) lub podawane w zastrzyku (na przykład penicylina). Alergeny są zazwyczaj nieszkodliwe, ale mogą uruchomić odpowiedź organizmu, która rozpoczyna się w układzie odpornościowym i skutkuje reakcją alergiczną.

Alergolog. Lekarz alergolog specjalizuje się w diagnozowaniu, leczeniu i prowadzeniu terapii alergii oraz astmy.

Alergia. Stan związany z nieprawidłową reakcją na zwykle nieszkodliwą substancję zwaną alergenem, na przykład alergia na białko mleka krowiego, pyłki lub roztocza domowe.

Alergia na białko mleka krowiego. Stan związany z nieprawidłową reakcją organizmu na białka mleka krowiego. Do łagodnych i umiarkowanych objawów tego schorzenia należą: kolka wywołana alergią na białko mleka krowiego, refluks, biegunka, zaparcia, gazy, wysypki skórne i dolegliwości górnych dróg oddechowych. Do poważniejszych symptomów zaliczamy: trudności z oddychaniem, krwawienia z odbytu, pokrzywkę lub wysypkę, anemię i wstrząs anafilaktyczny.

Alergia pokarmowa. Stan związany z nieprawidłową reakcją na substancje występujące w żywności lub napojach, na przykład białko mleka krowiego. U dziecka z takim rozpoznaniem może wystąpić kolka o podłożu alergicznym, egzema, wysypka, pokrzywka oraz problemy ze strony układu oddechowego i/lub pokarmowego. 

Aminokwas. To pojedynczy składnik białek występujących w organizmie. Aminokwasy połączone w łańcuchy tworzą białka, np. białko mleka krowiego. Preparaty stosowane w leczeniu alergii na mleko krowie nie zawierają większych fragmentów (alergenów) białek. Dla niemowląt z ciężką postacią alergii na mleko oraz z alergią na wiele pokarmów, takich jak: białka mleka krowiego, jaja, soję, orzechy ziemne, ryby, opracowano Nutramigen Puramino i Nutramigen PURAMINO Junior - mieszanki elementarne bazujące na aminokwasach.

Anemia z niedoboru żelaza. Stan zdrowia, który występuje wówczas, gdy organizm nie ma wystarczającej liczby zdrowych krwinek czerwonych do transportowania odpowiedniej ilości tlenu do tkanek. Do objawów anemii u niemowląt należy letarg i osłabienie apetytu.

Atopowe zapalenie skóry (AZS). Zob. egzema.

B

Białko. Składnik odżywczy złożony z jednego lub wielu długich łańcuchów aminokwasów, które są kluczową częścią wszystkich żywych organizmów, zwłaszcza jako strukturalne komponenty tkanek ciała, a także enzymy i przeciwciała.

Białko mleka. Zob. białko mleka krowiego.

Białko mleka krowiego. Składniki białkowe, takie jak kazeina i serwatka, które występują naturalnie w mleku krowim i produktach na jego bazie. U dzieci dotkniętych alergią na krowie mleko występują reakcje alergiczne na białka obecne w mleku.

Biegunka. Częste, wodniste i luźne stolce, mogące w skrajnych przypadkach prowadzić do odwodnienia organizmu.

C

Cukier mlekowy. Zob. laktoza

D

Dietetyk. Specjalista medyczny w dziedzinie żywności i żywienia, który może udzielić pomocy w wyborach dietetycznych. Profesjonalny dietetyk korzysta z zasad nauk o żywieniu w poszukiwaniu praktycznych rozwiązań pomocnych w utrzymaniu zdrowego trybu życia. Niektórzy dietetycy specjalizują się również w pediatrii lub postępowaniu dietetycznym w alergiach pokarmowych.

Dieta eliminacyjna. Metoda wykorzystywana w diagnostyce alergii pokarmowej. Podejrzewany pokarm jest wykluczany z diety, a lekarz monitoruje objawy w celu ustalenia, czy dany pokarm wywołuje reakcje alergiczne. Aby ustalić, czy dziecko ma alergię na białko mleka krowiego, matka w okresie karmienia piersią może zastosować dietę eliminacyjną (w porozumieniu z lekarzem) i wykluczyć produkty zawierające białka mleka ze swojego jadłospisu. W przypadku dzieci karmionych mieszanką pediatra może zdecydować o wprowadzeniu mieszanki hipoalergicznej, czyli preparatu mlekozastępczego dla niemowląt, który nie zawiera pełnych białek mleka krowiego.

Doustna próba pokarmowa. Test służący do diagnostyki alergii pokarmowej. Proces ten polega na podaniu pacjentowi bardzo małej ilości potencjalnego alergenu spożywczego (na przykład mleka krowiego) i starannym monitorowaniu pod kątem ewentualnych oznak reakcji alergicznych. Nie wolno wykonywać doustnej próby pokarmowej bez porozumienia z lekarzem.

E

Egzema. Choroba skóry charakteryzująca się jej zaczerwienieniem, suchością i swędzeniem. Może stanowić reakcję alergiczną, często występuje u dzieci i niemowląt. Objawy egzemy obejmują pojawienie się maleńkich zaczerwienionych bąbli na twarzy, głowie, dłoniach lub stopach. Zmiany skórne mogą swędzieć, ropieć i pokrywać się strupami, która może być też sucha i łuszcząca. 
Jednym z rodzajów egzemy jest atopowe zapalenie skóry.

G

Gazy. Powietrze powstające w jelitach podczas trawienia żywności, które jest następnie wydalane poprzez odbyt. Gdy gazy zostaną zatrzymane w brzuszku dziecka, możesz zauważyć wzdęcia, twardość brzucha lub oddawanie gazów. Malec może także stać się płaczliwy lub marudny.

Gastroenterolog. Lekarz specjalizujący się w diagnozowaniu i leczeniu problemów układu pokarmowego.

H

Hydroliza. Proces rozbicia białka na mniejsze części lub fragmenty. Hydrolizaty białkowe o wysokim stopniu hydrolizy, takie jak Nutramigen LGG® Complete to preparaty, w których białko w postaci łańcucha zostało rozbite na małe części, dzięki czemu znacznie zmniejsza ryzyko wywołania reakcji alergicznych u większości niemowląt z alergią na białko mleka krowiego.

Hipoalergiczny. O znikomym ryzyku spowodowania reakcji alergicznej.

I

Immunoglobulina E (IgE). Klasa przeciwciał wytwarzanych przez układ odpornościowy, który uruchamia reakcje alergiczne. Poziom przeciwciał IgE jest często wysoki u dzieci z alergią. 

Immunolog. Zob. alergolog.

K

Katar sienny. Stan, w którym układ odpornościowy reaguje na zewnętrzne lub wewnętrzne alergeny, takie jak pyłki lub roztocza. Możliwe objawy kataru siennego to: łzawienie lub swędzenie oczu, katar, niedrożność nosa, kichanie i kaszel. Zwany również nieżytem nosa.

Kazeina. Kazeina to główne białko mleka krowiego. Może wywołać reakcję alergiczną u dzieci. Białko kazeinowe jest odporne na wysoką temperaturę.

Kolka. Niewyjaśniony płacz u niemowlęcia, które jest poza tym zdrowe i prawidłowo karmione. Kolka często przebiega według „reguły trzech“: płacz trwający ponad trzy godzinny dziennie (zazwyczaj wieczorem), przez ponad trzy dni w tygodniu. Kolka u dzieci zaczyna się zwykle po kilku tygodniach od narodzin i ustępuje w trzecim lub czwartym miesiącu życia.

L

Lactobacillus rhamnosus GG (znak towarowy LGG®). Starannie przebadane przyjazne bakterie, stosowane w preparatach Nutramigen LGG, przeznaczonych do postępowania dietetycznego u niemowląt z alergią na białko mleka krowiego.

Laktoza. Dwucukier występujący naturalnie w mleku i produktach mlecznych. Zwana również cukrem mlekowym.

M

Mieszanka bez laktozy. Mieszanka rekomendowana dla niemowląt, które nie są w stanie strawić laktozy, naturalnego cukru występującego w mleku. Mieszanki bez laktozy, zawierające białko mleka krowiego, nie są zalecane dla dzieci z alergią na białko mleka krowiego, ponieważ nie są hipoalergiczne i mogą wywoływać reakcje alergiczne.

Mieszanka częściowo hydrolizowana. Mieszanka dla niemowląt, zawierająca częściowo rozbite lub hydrolizowane białko mleka krowiego. Mieszanki częściowo hydrolizowane są wprawdzie hipoalergiczne, ale nie są odpowiednie do stosowania w przypadku alergii na białko mleka krowiego, ponieważ łańcuchy białkowe są nadal wystarczająco duże, aby wywołać reakcje alergiczne u dzieci z CMA. 

Mieszanka elementarna. Zob. mieszanka na bazie aminokwasów.

Mieszanka Hipoalergiczna. Mieszanka dla niemowląt, która została opracowana specjalnie po to, aby nie wywoływać reakcji alergicznych u większości niemowląt. Do hipoalergicznych mieszanek do stosowania w diecie niemowląt z alergią na białko mleka krowiego należą preparaty o wysokim stopniu hydrolizy, na przykład Nutramigen LGG® Complete, oraz mieszanki elementarne do stosowania w przypadku poważnej alergii, na przykład Nutramigen PURAMINO. 

Mieszanka na bazie aminokwasów (AAF). Preparat hipoalergiczny składający się z aminokwasów. Zwany również mieszanką elementarną z uwagi na to, że białko występuje w najprostszej postaci (elementarnych składników – aminokwasów). Mieszanki aminokwasowe, takie jak Nutramigen Puramino, przeznaczone są dla niemowląt z ciężką postacią alergii na białka mleka krowiego oraz z alergią na wiele pokarmów, np. jaja, soję, orzechy ziemne, ryby.

Mieszanka na bazie soi. Mieszanka dla niemowląt, opracowana z białkiem sojowym.

Mieszanka o wysokim stopniu hydrolizy (eHF). Hipoalergiczna mieszanka dla niemowląt, zawierająca białko mleka krowiego, które zostało tak dokładnie rozbite na części (poddane hydrolizie), że układ odpornościowy większości niemowląt z alergią na białko mleka krowiego nie identyfikuje już tego alergenu jako substancji szkodliwej. Nutramigen LGG® Complete to preparat mlekozastępczy dla niemowląt o wysokim stopniu hydrolizy do stosowania w diecie niemowląt z alergią na białko mleka krowiego.

N

Nietolerancja laktozy. Stan, w którym układ pokarmowy nie jest w stanie w pełni strawić laktozy zawartej w mleku. Osoby z nietolerancją laktozy zazwyczaj mają niewystarczające ilości enzymu o nazwie laktaza, potrzebnego do trawienia tego dwucukru. Nietolerancja laktozy rzadko występuje u niemowląt i małych dzieci; zwykle dotyczy dorosłych i dzieci w wieku szkolnym w określonych grupach populacji. Możliwe objawy to: gazy i wzdęcia, skurcze i biegunka.

Nietolerancja pokarmowa. Reakcja układu pokarmowego na żywność lub dodatek do żywności. Możliwe objawy nietolerancji pokarmowej to: gazy, wzdęcia, skurcze i biegunka.

Niezbędne kwasy tłuszczowe. Rodzaje kwasów tłuszczowych, które są  niezbędne dla zdrowia i można je pozyskać wyłącznie drogą pokarmową.

P

Podwójnie ślepa próba prowokacyjna kontrolowana placebo,  (DBPCFC - Double-blind placebo-controlled food challenge). Test, który może służyć do ustalenia, czy Twoje dziecko ma alergię na białko mleka krowiego. Próba może zostać przeprowadzona wyłącznie przez specjalistów medycznych i zwykle odbywa się w gabinecie lekarskim. Twoje dziecko otrzyma w różnych terminach pokarm zawierający krowie mleko (podejrzewany alergen) i pokarm, który mleka nie zawiera(placebo). Nie będziesz wiedzieć, co otrzymało Twoje dziecko (stąd nazwa „podwójnie ślepa”). Przez określony czas lekarz będzie obserwować Twoje dziecko pod kątem wystąpienia niepożądanych reakcji alergicznych.

Pokrzywka. Objawy pokrzywki to wypukłe, często swędzące, zaczerwienione ślady na powierzchni skóry, które mogą pojawiać się w wyniku reakcji organizmu na określone alergeny, na przykład białko mleka krowiego. Pokrzywka zwykle występuje krótko po ekspozycji na alergen. Określana również jako urticaria.

Próba prowokacji. Zob. doustna próba pokarmowa.

Punktowy test skórny. Procedura medyczna w diagnostyce alergii. Testy skórne na alergeny białka mleka krowiego polegają na podaniu bezpośrednio na mały obszar skóry ramienia lub pleców Twojego dziecka białka mleka krowiego. Następnie skóra z naniesionym płynem jest delikatnie nakłuwana – niewielka ilość płynu jest absorbowana przez komórki naskórka. Jeśli Twoje dziecko jest uczulone, po około 20 minutach miejsce zadrapania zaczerwieni się oraz pojawi się bąbel. Testy powinny być zlecane i wykonywane przez lekarza.

R

Reakcja alergiczna. Występuje wówczas, gdy układ odpornościowy nadmiernie reaguje na nieszkodliwą substancję, zwaną alergenem. U niemowląt  z alergią na białko mleka krowiego występują takie niepożądane reakcje jak kolka niemowlęca o podłożu alergicznym pokrzywka, wysypka skórna oraz problemy z prawidłowym funkcjonowaniem układu oddechowego i pokarmowego.

Reakcja immunologiczna. Sposób, w jaki organizm reaguje na obce substancje. Reakcja ta pochodzi z układu odpornościowego. Białko mleka krowiego może uruchomić reakcję immunologiczną u dzieci z alergią na tego rodzaju substancję.

Refluks. Zob. refluks żołądkowo-przełykowy (GER)

Refluks żołądkowo-przełykowy (GER). Problem z trawieniem, który powoduje komplikacje z powodu cofania strawionego pokarmu do przełyku. Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci:  ulewanie dużych ilości pokarmu, odwracanie się od butelki lub piersi, rozdrażnienie w trakcie karmienia lub po jego zakończeniu.

S

Sapanie, świsty przy oddechu. Świszczący dźwięk, który często wskazuje na trudności z oddychaniem, może występować wskutek reakcji alergicznej.

Serwatka. Pełne białko występujące w mleku krowim, które może wywołać reakcję alergiczną u dzieci z alergią na białko mleka krowiego.

T

Test z krwi. Procedura medyczna, wykonywane czasami pod kątem alergii pokarmowych. Test z krwi pod kątem alergii na białko mleka krowiego polega na wysłaniu próbki krwi dziecka (pobranej w gabinecie lekarskim) do laboratorium w celu zmierzenia ilości przeciwciał reagujących na te białka. Wyniki mogą być dostępne po kilku dniach lub po dłuższym czasie. Testy z krwi są w stanie wykazać jedynie uwrażliwienie na substancję pokarmową, nie zawsze objawiające się jako alergia, a tym samym nie mogą być wykorzystywane do potwierdzenia diagnozy alergii na białko mleka krowiego. Testy zawsze powinny być wykonywane przez lekarza.

U

Układ odpornościowy. Układ immunologiczny człowieka to złożona grupa organów i komórek, która chroni organizm przed bakteriami, wirusami i substancjami postrzeganymi jako szkodliwe.

Urticaria. Zob. pokrzywka

W

Wstrząs anafilaktyczny. Ogólnoustrojowa reakcja alergiczna, stanowiąca zagrożenie dla życia. Objawy wstrząsu anafilaktycznego (anafilaksji) – niskie ciśnienie krwi, nieregularne bicie serca, niespokojny oddech, nasilony ból brzucha, wymioty i pokrzywka na skórze – zwykle występują w ciągu kilku minut od ekspozycji na alergen. 

Wymioty. Wyrzut zawartości żołądka przez przełyk i usta.

Wysypka. Zob. egzema lub pokrzywka.

Wzdęcia. Stan uczucia pełności i napięcia brzucha; brzuch może wyglądać na opuchnięty. 

Z

Zaparcia. Wypróżnienia o niedostatecznej częstotliwości, ze stolcami o twardej konsystencji, trudnymi do wydalenia. Zdarzają się przypadki częstych i długotrwałych zaparć nawet u małych dzieci.